Welke voornemens voor het nieuwe jaar zul jij volhouden?

Sommige mensen hebben als voornemen om af te vallen, om te stoppen met roken, om meer te bewegen, etc. Het is echter een feit dat slechts 12 van de 100 mensen zich daadwerkelijk aan hun voornemens houden. Hoe komt dat? Welke voornemens zul jij volhouden?

Waarom falen voornemens voor het nieuwe jaar?

Nieuwjaarsdag is net zoals elke andere dag van het jaar. Het enige verschil is dat we meestal wat langer blijven liggen en/of we worden wakker met een kater. Ondanks het feit dat deze datum gedachten van verandering voortbrengt, is het niet het begin van een nieuw leven. Waarom zou iets na één nacht veranderen als we nog steeds dezelfde mensen zijn? Het woord ‘voornemen’ impliceert dat we onszelf iets opleggen. We proberen ons Superego (een onderdeel van het psyche dat samengesteld is uit verplichtingen en sociale normen) een plezier te doen door voornemens te maken voor het nieuwe jaar en dat zorgt ervoor dat we ons leven onmogelijk kunnen leiden omdat, volgens de regels die hier opgeslagen worden, we onszelf niet op de juiste wijze gedragen. Om ons geweten van schuld te ontdoen moeten onszelf dus verbeteren of tenminste de intentie hebben om dat te doen. Om de één of andere reden creëert het begin van het nieuwe jaar de illusie dat we ook aan een nieuw leven beginnen.

Welke voornemens zullen we hoogstwaarschijnlijk behalen?

Het antwoordt is: degenen die onze eigenlijke capaciteiten voor hun rekening nemen en degenen die we maken wanneer we ons in een gemoedstoestand bevinden waarin we oprecht verlangen naar verandering.

Ondanks het feit dat we vaak het gevoel hebben dat iets goed voor ons is, implementeren we vaak niet de aan onszelf beloofde veranderingen. Bijvoorbeeld: we weten dat we moeten afvallen omdat overgewicht tot serieuze gezondheidsproblemen kan leiden, zoals diabetes of hypertensie. We zijn bang om ziek te worden maar aan de andere kant kunnen we onszelf niet dwingen om te gaan sporten of om zoetigheid uit ons dieet te schrappen.

Dat komt omdat we te maken hebben met een inwendig conflict, we hebben tegenstrijdige intenties. We willen gewicht verliezen maar ook weer niet. Om dit conflict te kunnen oplossen moeten we uitzoeken wat we daadwerkelijk willen. Slanke vrouwen worden in het algemeen bijvoorbeeld vaak als aantrekkelijk gezien. Maar misschien, diep vanbinnen, wil een vrouw niet als aantrekkelijk gezien worden omdat iemand dan verliefd op haar kan worden en dat kan tot intimiteit leiden, liefde en betrokkenheid – in het kort, alles waar ze zo bang voor is? Of misschien is dat haar manier om in opstand te komen: ik zal niet bezwijken onder de opgelegde normen. Ik wil de persoon zijn die ik ben en ik wil dat mensen van me houden zoals ik ben. Of misschien is ziekte de belangrijkste motivatie? Wanneer ik ziek word zal er iemand zijn die voor me zorgt, ik bestraf mezelf voor iets, etc.

Leer jezelf kennen

Als je echt iets in je leven wilt veranderen moet je eerst jezelf beter leren kennen en je moet je verborgen intenties en je innerlijke conflicten ontdekken. De implementatie van de voornemens voor het nieuwe jaar wordt vaak door minimaal twee verschillende conflicterende opties gehinderd. We kunnen dit vaak niet zien omdat we ons op slechts één zijde focussen en we negeren de andere zijde. Ondanks het feit dat we het wel of niet zien, vechten ze met elkaar en zorgen ze ervoor dat het onmogelijk is om veranderingen te implementeren. Om die reden moeten we ze identificeren, we moeten begrijpen wat ze willen en het feit accepteren dat ze elk hun redenen hebben. Alleen wanneer we dat doen kan er onderhandeld worden over veranderingen. Het voorbeeld van gewichtsverlies is een vergelijkbaar geval. Aan de andere kant heb je het Superego: het weet dat iets gedaan moet worden om te voorkomen dat we ziek worden. Het is rationeel en het benadert zaken op een rationele wijze. Maar het heeft ook een andere zijde die, bijvoorbeeld, bang is voor intimiteit en om die reden wil het dus niet dat we aantrekkelijk zijn. Het Superego zal het zien als iets doms en zal er niet naar willen luisteren. Op dat moment hebben we een diepgaande zelfreflectie nodig. Als de andere zijde bang is en zichzelf beschermt tegen het aantrekkelijk zijn dan heeft het, schijnbaar, goede redenen voor dit type gedrag. De twee zijden kunnen alleen verenigd worden wanneer we het probleem begrijpen, de hoofdoorzaken identificeren en compassie ontwikkelen en dat zorgt er gelijk ook voor dat we onszelf niet tot struikelen brengen.

Het is goed om te onthouden dat innerlijke conflicten niet opgelost kunnen worden door de overwinning van één van de opties. In zulke gevallen zal de verslagen zijde samenzweren, een partijgebonden oorlog starten en uiteindelijk de implementatie van veranderingen voorkomen, compliceren of vertragen. Om die reden moeten beide partijen van ons ‘zelf’, ondanks hun tegenstrijdige motivaties, elkaar begrijpen en moeten ze met elkaar kunnen opschieten.

Zijn er kortere routes?

Sommige mensen geloven dat je je voornemens voor het nieuwe jaar daadwerkelijk kunt behalen door simpelweg nieuwe gedragingen toe te passen, door je manier van denken aan te passen, door bevestigingen te herhalen of door bepaalde trucs toe te passen, omdat het dan mogelijk is om veranderingen te implementeren.

Jammer genoeg zullen deze delen van het psyche vroeg of laat opzijgeschoven worden en zullen ze hun eigen leven beginnen te leiden door zichzelf in de vorm van verschillende symptomen te manifesteren, denk bijvoorbeeld aan ziektes. Het voornemen om gewicht te verliezen: je hebt jezelf eindelijk gedwongen om naar de sportschool te gaan. Het begint belovend. Op een bepaalde dag raak je echter opeens gewond. Ander voorbeeld: na het er maanden over gehad te hebben ga je eindelijk naar het zwembad, maar enige tijd daarna heb je sinusitis. Je kunt je psyche niet voor de gek houden. Door de pysche te integreren in het gehele proces en door je bewust te zijn van de tegenstrijdigheden die zich in je bevinden kun je daadwerkelijk blijvende veranderingen aanbrengen. Datgene wat je achterwege laat of de innerlijke conflicten die je negeert zullen zich vroeg of laat tegen je keren. Het aanbrengen van veranderingen is een langdurig proces. Net zoals bordspellen: wanneer je voor een kortere route kiest neem je het risico dat je zo af en toe een aantal stappen terug moet zetten of dat je terug bij af bent.

Anna Lissewska
Psychotherapeut sinds 1992. Lid van het Rasztów Instituut van Groep Analyse. Ze voert voornamelijk individuele psychoanalytische psychotherapie uit (ook online), groep analyse en consultaties voor koppels. Bezoek haar website